februari 2021 – Boekenvanhier

De Sinte-Mariekerk van Everbeek

Leave a Comment / 23 februari 2021 27 februari 2021

Onderschat het kleine niet. Dat bewijst Patrick Devos met deze gids over de kerk te Everbeek-Beneden. Zij is toegewijd aan Sinte-Marie of Onze-Lieve-Vrouw. Everbeek-Boven heeft zijn eigen kerk met als patroon Sint-Jozef.

Jerôme Joye, pastoor van de parochie begin jaren ’60, ijverde sterk voor het behoud en herstel van deze kerk. Hij krijgt als eerste aandacht. Daarna volgt het landschap en de dorpskom met aansluitend de pastorie. Een kort historisch overzicht, met rode draad het gebrekkig onderhoud aan de kerk.

Het bedehuis krijgt uitvoerig aandacht, zowel wat betreft de bouwgeschiedenis als het interieur met de altaren, biechtstoel, preekstoel, beelden, gewaden, bedevaartvaantjes en vaatwerk.

Tenslotte een woordje over de Korootkapel en andere kapellen en calvaries.

Eigenlijk komt dit dicht bij een zeer beknopte dorpsmonografie. Er is zelfs nog een pagina bibliografie voorzien. Een mooi werkstuk.

Patrick Devos, De Sinte-Mariekerk van Everbeek. Verborgen rijkdom in de Vlaamse Ardennen, Gent, 1998, 80 p., ISBN 90-74311-26-1.

Bijdragen tot de geschiedenis van Lennik

Leave a Comment / 19 februari 2021 23 februari 2021

Een grote verzameling artikelen vormen samen deze tweede reeks ‘Bijdragen’ over Lennik.

De eerste reeks verscheen in 1978 (Jaar van het dorp), deze tweede reeks zag het daglicht in 1981. Het initiatief werd genomen door de Kulturele Kring Andreas Masius, die 20 jaar bestond. Zij koppelde dit tweede lustrum aan een dezelfde verjaardag van de Roelantskring en de 50^ste verjaardag van het overlijden van pastoor Vennekens. Enkele bijdragen handelen over hem.

Maar verder: wat een keur aan artikels, meestal tussen de 5 en de tien pagina’s lang.

Over personen: Vennekens, Baron de Saint-Genois, Jozef-Firmin Vincx, generaal De Koninck, Frans Jozef de Gronckel
Kerkelijk verleden: Lennik en de missie in Zuid-Afrika, de kostersbond, de parochies rond 1914, de romaanse Sint-Martinuskerk, kerk te Gaasbeek
Erfgoed: Christus-op-de-koude-steen, klokken, kapellen, glasramen, barok kerkmeubilair, oude hof Vivershem, het baljuwshuis te Gaasbeek
Verenigingen: Davidsfonds, fanfare Sint-Cecilia, zanggenootschap Sint-Gregorius
WOI: de gesneuvelden uit Sint-Martens-Lennik, vluchtelingen uit West-Vlaanderen, vredesfeesten in 1920
Kroniek van Sint-Martens-Lennik 1879-1979, Gaasbeek in 1907
Brandweer van Sint-Martens-Lennik en van Sint-Kwintens-Lennik
Heraldiek: Morenkoppen in wapenschilden

Een bibliografie en een uitgebreid namenregister sluiten dit boek. Goed voor 287 pagina’s historie van Lennik, met beperkte illustraties. 40 jaar later blijft dit werk een prachtige verzameling heemstof over de drie deelgemeenten.

Diverse auteurs, Bijdragen tot de geschiedenis van Lennik, 1981, 287 p., D/1981/2396/1

Het Meetjesland Natuurlijk

Leave a Comment / 16 februari 2021 4 augustus 2021

Een goed begrip van het landschap en het ecologisch systeem is onontbeerlijk voor een goed begrip van de leefwereld van de voorouders. Iedere heemkundig geïnteresseerde zal dat beamen. Het landschap bepaalde de middelen van bestaan, de woonstede, de teelten, enz. Zo zal de heide in Limburg voor andere leefomstandigheden zorgen dan de vette glooiingen in Brabant.

Landschappen veranderen door toedoen van de mens. Op tijd een bilan opmaken van het omringende milieu is zeker ook voor de plaatselijke geschiedschrijving een interessant gegeven. Zo werd al aandacht besteed aan de verschillende natuurwaarden in West-Vlaanderen.

In dit boek beschrijven de auteurs de natuur in het Meetjesland. Ze bespreken eerst de kleine landschapselementen. Dan volgen verschillende landschappen, die samen de puzzel van het Meetjesland vormen: de Poekebeek, de Bellemse bossen, het kanaal Gent-Brugge, het Drongengoedbos, Burkel en de Vossenholse meersen, Het Leen in Zomergem, Waarschoot en Eeklo, de bossengordel van Lembeke-Waarschoot en het Krekengebied. Tenslotte een woord over natuurreservaten in het Meetjesland en natuur in eigen tuin. De praktijk van natuurbehoud thuis.

Alles is mooi geïllustreerd met foto’s: vegetatie, dieren en landschap. Dus niet alleen beestjes. Daarmee is het meer dan een ‘natuurboek’. Een inhoudstafel ontbreekt. Dat had misschien het opzoeken wel wat makkelijker gemaakt.

Div. auteurs, Natuur en Landschap Meetjesland, Het Meetjesland Natuurlijk, Eeklo, De Eecloonaar, 1995, 152 p., ISBN 90-74128-04-01.

Van het sportveld naar het slagveld

Leave a Comment / 12 februari 2021 14 februari 2021

Een wel heel bijzonder boek is dit. Heel wat Belgische militairen wonnen in het begin van de 20^ste eeuw Olympische medailles. Maar, zegt de auteur, hij stelt vast dat dit onderwerp op Belgisch niveau nog niet specifiek was bestudeerd. Zijn grote kennis over en passie voor sport zette hem op zoektocht naar soldaten-topsporters.

In de algemene situering (deel 1, 18 p.) gaat hij na wat er al over gepubliceerd was, heeft hij het over de oorlog en de rol van beweging, De Pershing Games van 1919 en de Olympische Spelen te Antwerpen in 1920.

Deel 2 geeft in drie pagina’s een lijst van Belgische Olympische soldaten en deel 3 in twee bladzijden een lijst van Niet-Olympische soldaten-topsporters.

Deel 4 is gewijd aan voetbal. In 20 pagina’s wordt duidelijk gemaakt hoe deze sport sterk aan belangstelling won en de Groote Oorlog eigenlijk grote protagonist van deze sport bleek.

De hoofdbrok (75 p.) is deel 5 waarin elke getraceerde soldaat-atleet een beknopte biografie krijgt, enerzijds op gebied van sportverdienste en anderzijds wat betreft de dienst aan het front. De personen zijn gegroepeerd per sport, van Atletiek tot Zwemmen.

Een besluit in vier talen en een uitgebreide bibliografie sluiten het geheel af. We lezen daar wel de ‘geciteerde werken’, maar in het boek komt geen enkele voetnoot voor. Dat is spijtig. Ook de lay-out qua titels en onderverdelingen kon iets duidelijker, dan alleen maar een groter lettertype nemen.

Maar dit blijft pionierswerk! Iets nieuws, iets dat nog niet belicht werd. En het geheel laat duidelijk zien dat over sport schrijven kan om een manier die meer is dan wat overschrijven van uitslagen en rangschikkingen. En dat over de Groote Oorlog nog zoveel meer te schrijven valt. Dit conflict is immers op veel vlakken het einde van de Lange 19^de Eeuw en het begin van de moderne tijd.

Roger Vanmeerbeek, Van het sportveld naar het slagveld: Belgische sportmannen in de Groote Oorlog, Fonds Baillet Latour, 2016, 148 p., ISBN 9789082531602.

De Sint-Andreas- en -Gislenuskerk te Belsele

Leave a Comment / 9 februari 2021 23 augustus 2021

Deze brochure belicht de bouwgeschiedenis van de kerk van Belsele-Waas. Een resultaat van tien eeuwen veranderingen en verbouwingen.

De auteurs gaan de geschiedenis door langs de verschillende bouwstijlen die hun sporen hebben achtergelaten. Ook het interieur en de kerkschatten worden mee opgenomen in de bespreking.

Het boekje kan gebruikt worden als beknopte maar duidelijke leidraad om de bouwgeschiedenis van deze kerk na te gaan. Maar zeer zeker ook als gids ter plaatse. Anderzijds komen enkele elementen aan bod die bij gewoon kerkbezoek niet te zien zijn: het hoog-gotisch houten tongewelf dat nu boven het plafond zit is een waar ambachtelijk kunstwerk.

Het geheel is mooi geïllustreerd met ter zake doende foto’s. Je ziet over wat je leest. Misschien had een oud buitenzicht (een ansichtkaart) nog een plekje kunnen krijgen?

Er is een bibliografie, met boeken en artikels toegespitst op dit gebouw.

Andrea De Kegel, Anthony Demey, De Sint-Andreas- en -Gislenuskerk te Belsele, Gent, 1991, 40 p., D.1991/1933/4.

Zo was… Mortsel

Leave a Comment / 5 februari 2021 16 juli 2021

Mortsel voorstellen zoals het was tussen 1890 en 1925. Dat is de opzet van dit werkje. Gelijklopend met andere boekjes, zoals dat van Boom en Opwijk, om er slechts twee te noemen.

Voor Mortsel is deze periode wel een echt breekpunt. Het landelijke karakter verdween meer en meer en de groei naar randgemeente van Antwerpen werd ingezet. De oorlogsjaren zullen Mortsel ook sterk treffen, met het bombardement van 5 april 1943. Verwacht geen uitgebreide behandeling van dit tijdvak. Het blijft bij een bloemlezing.

Bij elke prentkaart hoort een summiere uitleg. Ondertussen is deze uitgave al zelf een stuk van het verleden, en iedereen die informatie kon geven bij de foto’s is er niet meer. Daarom blijft deze aanvulling, hoe klein ook, zeer waardevol.

Voornamelijk straatbeelden en zichten komen aan bod, slecht heel zelden is er plaats voor een foto met een groep mensen. Maar de 76 prenten laten genoeg mijmeren bij de veranderingen die een gemeente in een eeuw ondergaat.

Hubert Croux, Zo was… Mortsel, 1973, ISBN 9061740193.

Dendermonde. Genealogisch repertorium Burgerlijke Stand 1796-1920

Leave a Comment / 2 februari 2021 16 juli 2021

Twaalf delen telt dit repertorium van de stad Dendermonde. Een huzarenstukje.

De auteur verwerkt vele gegevens, zoals het nummer van de akte. Dat maakt het natuurlijk heel makkelijk om eventueel terug te grijpen naar de bron.

Anderzijds kon de lay-out misschien nog enkele aanpassingen krijgen. Bij elke persoon staat tussen vierkante haakjes een nummer. Dit is een data-aspect: het gaat om het record-nummer. Dit hoefde in de uiteindelijke versie niet mee opgenomen te worden. Elke gezinshoofd krijgt al een nummer, en die dienen als onderlinge verwijzing tussen de entiteiten. Nog een punt. Bij de oplijsting van een gezin volgen de kinderen één na één. Als die overlijden of huwen staat nogmaals de info van de ouders vermeld. Dat is onnodig, omdat het niet de info is uit die specifieke akte (zodat je het beroep van de vader op dat moment zou kennen bv.), maar van alle akten samen (dus alle beroepen van de vader in alle akten). Het zou ettelijke regels uitsparen. Zeker omdat alle namen in het vet staan zou dit het overzicht bevorderen omdat je dan alleen de kinderen zelf duidelijk opgelijst zou zien.

In deel 12 zit een index op de naam van de vrouw. Probleem is dat deze voorzien worden van het recordnummer van het huwelijk (of relatie met de onbekende partner). Daar ben je niets mee. Deze nummers kan je niet gaan opzoeken, aangezien ze kriskras door elkaar staan. Je kan alleen alfabetisch gaan zoeken. Beter was het om de entiteit-nummer te vermelden, die staan opeenvolgend na elkaar in het repertorium en zijn dus wel terug te vinden.

De enkele alleenstaande personen op p. 5773-5781 konden makkelijk mee opgenomen worden in het geheel. Nu staan ze helemaal verloren.

De auteur bekijkt tenslotte nog enkele demografische gegevens en het aantal vermeldingen van de familienamen.

Dendermonde zag zijn archieven in 1914 in rook opgaan, samen met een groot deel van de stad. Dit werk is daarom een mooi geschenk voor de genealogen van de streek. De bovenstaande bemerkingen zijn minimaal in vergelijking met de prestatie die hier is neergezet. Daar past zeker proficiat bij!

Guido Stultjens, Dendermonde. Genealogisch repertorium Burgerlijke Stand 1796-1920, Dendermonde, FV, 2019, 5788p+28 p.

Maand: februari 2021